Tatil demek sürprizlere açık olmak demek. Ancak uzun yolculuklar bazen kötü sürprizleri de insanın karşısına çıkarabilir. Kendinizi aniden sağlık görevlilerinin hemen müdahale edemeyecekleri bir yerde zamana karşı yarış içerisinde bulabilirsiniz.
Aracınızda alacağınız basit önlemlerle ya da kolaylıkla edinebileceğiniz temel bilgilerle tüm bunlara hazırlıklı olmak hem mümkün hem de önemli.
Böylece sadece sizin ve sevdiklerinizin değil aynı yolu paylaştığınız hiç tanımadığınız insanların da sağlıklı ve güvenli bir biçimde yolculuklarını tamamlamalarını sağlayabilirsiniz.
Huzurlu bir seyahat için yolda hayat kurtaracak olan bu önlem ve bilgileri sizin için derledik.
SOĞUKKANLILIĞINIZI KORUYUN
Öncelikle soğukkanlılığınızı korumanın son derece hayati olduğunu aklınızdan hiç çıkarmamalısınız. Aksi halde ne yapmanız gerektiğine dair bildiklerinizi dahi en çok ihtiyaç duyulacak bir anda hatırlayamayabilirsiniz.
Ayrıca insanın en bulaşıcı duyguları arasında sayılabilecek olan panik ve telaş hem yaralıları hem de olaya müdahale edebilecek diğer kişileri olumsuz etkileyebilir.
HAREKET PLANI VE İŞ BÖLÜMÜ YAPIN
Acil müdahale edilmesi gereken bir durumla karşılaşacak olursanız yapmanız gerekenler kabaca üç başlık altında toplanabilir; yetkilileri aramak, olay yerini düzenlemek ve yaralılarla ilgilenmek. Ancak her olayın kendine özgü farklılıklarından dolayı yapılması gerekenlerin sıralaması değişebilir.
Bu yüzden tek başınızaysanız durumu hızlıca gözden geçirip kafanızda bir hareket planı oluşturun. Sizin dışınızda olaya müdahale edebilecek başkaları da varsa zamana karşı bu yarışı kazanmak için aranızda hiçbir ayrıntıyı gözden kaçırmamanızı sağlayacak bir iş bölümü yapın.
112 ACİL ÇAĞRI MERKEZİ’Nİ ARAYIN
Ülkemizde geçen sene yürürlüğe giren uygulamayla 81 ilimizde de ambulans, itfaiye, güvenlik görevlileri ve diğer tüm acil müdahale birimlerine 112 Acil Çağrı Merkezi’nden ulaşabilirsiniz. Gerekli yönlendirmeleri Çağrı Merkezi görevlileri gerçekleştirecektir.
Lütfen çağrınızı cevaplayacak olan görevliye durumu sakin bir biçimde tane tane ve eksiksiz olarak aktarın. Yaralıların sayısı ve durumlarına dair bilgiler sağlık görevlilerinin etkili bir müdahaleye daha hazırlıklı olarak yola çıkmalarını ya da konumunuza ulaşma sürelerine göre sizi yönlendirebilmelerini kolaylaştıracaktır. Bu amaçla soracakları sorulara mümkün olduğunca net cevaplar vermeye çalışın.
112 Acil Çağrı Merkezi’ni aramadan evvel cep telefonunuzun konum bilgisinin onlarla hızla paylaşabileceğiniz şekilde açık olduğundan emin olun.
OLAY YERİNİ DÜZENLEYİN
Kendi aracınızdaki üçgen reflektörleri olay yerinin gelip geçen diğer araçlar tarafından uzaktan görülmesini sağlayacak, ancak trafiği de tehlikeye atmayacak şekilde yola yerleştirin. Böylece durumun fark edilememesi sonucu gerçekleşebilecek olası başka kazaları da önlemiş olacaksınız. Reflektör yerine taş ya da ağaç dalı gibi zincirleme başka kazalara sebep verebilecek olan şeyleri kesinlikle kullanmayın.
Ne kadar iyi niyetli olurlarsa olsunlar olay yeri ile yaralıların yakınında meraklı bir kalabalığın oluşmasını engelleyin. Trafik akabilecek durumdaysa başka araçların olay yerinde birikmesine izin vermeyin. Dağınık bir şekilde biriken araçlar ve bu araçlardan inip olay yerine toplanan insanların hem müdahaleyi zorlaştıracağını hem de başka kazalara çıkartılabilecek en büyük davetiye olduğunu unutmayın.
Kazaya uğrayan araç çalışır vaziyetteyse kontağı kapatın. Kayma ihtimali varsa aracınızda bulunan takoz ya da çekme halatını kullanarak bunu engelleyin.
Hem genel sağlığınız için hem de olası bir yakıt sızıntısı ihtimalini göz önünde bulundurarak olay yerinin yakınında asla sigara içmeyin, içilmesine izin vermeyin. Kıvılcım çıkarması muhtemel cihazları kullanmayın.
Görünürde bir yangın tehlikesi olmasa da aracınızdaki yangın söndürme tüpünü her an kullanmaya hazır bir şekilde elinizin altında bulundurun.
YARALILARIN DURUMUNU TESPİT EDİN
Her şeyden evvel siz eğitimli bir sağlık personeli değilsiniz. O yüzden esasen yapmanız gereken acil müdahale ekipleri gelene kadar durumun daha da kötüleşmemesi için azami çaba göstermektir, yaralıları tedavi etmek değil.
Yaralıların durumunun tespiti sağlık görevlileri olay yerine ulaştıkları anda hızla ve doğru bir sırayla müdahale edebilmeleri için bilgilendirilmeleri açısından önemlidir. Bu yüzden hafif ve ağır yaralı durumda ya da bilinci kapalı olanları ayrı ayrı belirleyin.
Hafif yaralıların derhal olay yerinden uzakta güvenli bir yere ulaşabilmelerine yardımcı olun.
Ağır yaralı olanları ya da hareket edemeyenleri yerlerinden kımıldatmayın. Bu kişileri ancak yangın ya da aracın kayıp yüksek bir yerden düşme tehlikesi varsa olay yerinden uzaklaştırın.
Taşıma işlemini her kafadan bir sesin çıktığı tabiri caizse karga tulumba bir şekilde gerçekleştirmeyin. Yaralıyı belirli bir kişinin komutuyla ve sadece dizleri ya da koltuk altları gibi büyük kas gruplarının bağlı olduğu kısımlardan kavrayarak taşıyın.
Bu sırada baş – boyun – gövde ekseninin sabit kalmasına özen gösterin. Yaralının baş ve boyun kısmına asla müdahale etmeyin.
SADECE ZAMANA KARŞI YARIŞ DURUMUNDA MÜDAHALE EDİN
Herhangi bir yaralının kanaması varsa, soluk alıp vermediğinden ya da kalbinin durduğundan eminseniz ve sağlık görevlilerinin olay yerine ulaşması daha vakit alacaksa müdahale etmeniz gerekebilir.
Böylesi bir durumda mümkünse temel ilk yardım eğitimi almış ya da bu konuda deneyimi olan kişilerin aktif olarak müdahalesi daha uygun olacaktır. Zira söz konusu durumlar kalp masajı, suni teneffüs ya da kanamaya karşı turnike veya tampon gibi uygulamaları gerektirmektedir.
Bu uygulamaları nasıl yapacağınızı bilmiyorsanız 112 Acil Çağrı Merkezi üzerinden ulaşacağınız sağlık birimlerinin yönlendirmeleriyle hareket etmeye çalışın.
Bu sırada yaralıyı yine kımıldatmamaya özen dikkat edin.
YARALILARIN MORALİNİ YÜKSEK TUTUN
Yaralıların gerek kendi durumları gerekse de aynı araçtaki sevdiklerine dair endişeleri nedeniyle mantıklı düşünemeyebileceklerini göz önünde bulundurun. Bir süre onların aklı olarak hareket etmeniz hepsinin sağlığı ve güvenliği için en hayırlısı olacaktır.
Bunu yapabilmek için korku ve endişelerini gidermeye çalışın. Sıkışmış durumdalarsa çıkmaya çalışmalarına ya da yaralarını görmelerine izin vermeyin. Size güvenmeleri ve inanmaları için kendinizi tanıtın. Sağlık görevlileri ulaşana dek de morallerini yüksek tutmak için pozitif bir iletişimi hiç koparmadan yanlarından ayrılmayın.
Tüm bunları yaparken yaralı bir kişinin yaşayabileceği psikolojik şok ile yıkımın fiziksel direncini düşürebileceğini gözetin.
TRAFİK KAZASI DIŞI ACİL DURUMLARA KAYITSIZ KALMAYIN
Ülkemizdeki tatil bölgelerini içeren rotalarda yolların önemli bir bölümü ormanlık ya da dağlık arazilerin içinden geçer. Bu rotalarda trafik kazası dışında da acil müdahale edilmesi gereken durumlarla karşılaşmak ihtimal dahilindedir.
Yakın geçmişte de acı bir şekilde tanık olduğumuz üzere yaşanabilecek en büyük doğal afetlerden biri olan orman yangınlarına karşı tetikte olmak oldukça önemlidir. Ancak orman yangınlarına bireysel müdahale mesafeye ve büyüklüğe bağlı olarak çoğu kez mümkün değildir. Bu yüzden en küçük bir yangın şüphesini dahi derhal 112 Acil Çağrı Merkezi’ne bildirin.
Yine aynı şekilde eğimli bölgelerde heyelan tehlikesi ya da araç çarpması veya başka sebeplerle yaralanmış bir yaban hayvanı görecek olursanız iletişime geçebileceğiniz 112 Acil Çağrı Merkezi görevlileri konuyu ilgili kuruma yönlendireceklerdir.
İKİ GÜNÜNÜZÜ AYIRARAK HAYAT KURTARIN
İlk yardım gerektiren durumlarla ilgili ancak iki dileğimiz olabilir. Bunlardan ilki tabii ki mümkün olduğunca az yaşanmalarıdır. Diğeri ise ilk dileğimizin gerçekleşmediği koşullarda olay yerinde temel ilk yardım bilgilerine sahip kişilerin bulunmasıdır.
Kimin, nerede, ne zaman ihtiyacı olacağını bilemeyeceğimiz bu hayati bilgilerle donanmak sanıldığı kadar zor değildir. Sağlık Bakanlığı onaylı özel kurslar, Kızılay ya da AFAD’ın verdiği eğitimlerle sadece bir haftasonunu ayırarak ilk yardım sertifikası sahibi olunabilmektedir.
O iki günün belki de hiç tanımadığımız bir insanın ya da en sevdiklerimizin hayatını kurtarma anlamına gelebileceğini böylesi bir durumla karşılaştığımızda değil hemen önümüzdeki haftasonu hatırlamamız dileğiyle…